Η πρώτη εντολή που έλαβε ο Αδάμ από τον Πλάστη και Δημιουργό Του, ήταν “από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού να μη φας” (Γεν.2,16-17). Με την απαγορευτική αυτή δηλαδή εντολή, που έδωσε στους πρωτοπλάστους, λένε πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας μας, ο ίδιος ο Θεός νομοθετεί τη νηστεία, η οποία, όπως λέγει ο Μέγας Βασίλειος, είναι «συνομήλικη της ανθρωπότητας».
Χριστιανική ζωή, χωρίς άσκηση, κανένα νόημα δεν έχει! Και δεν μπορεί μ’ άλλον τρόπο να απαλλαγεί κανείς από το ζυγό της αμαρτίας, από την κυριαρχία των παθών και ν’ακολουθήσει, μ’αυταπάρνηση το θέλημα του Κυρίου, παρά μόνο με την άσκηση.
Η Χάρη του Αγίου Πνεύματος οδηγεί τον πιστό Χριστιανό και τον ενισχύει σ’ όλη την ασκητική του προσπάθεια. Και η νηστεία είναι ένα από τα πιο σπουδαία κι αποτελεσματικά όπλα του πνευματικού μας αγώνα. Αυτό το βεβαιώνει ο αδιάψευστος λόγος του Θεού. Μας το φανερώνει η ζωή των Αγίων μας. Αυτό πιστεύει και διδάσκει η Εκκλησία μας από τα πρώτα κιόλας χρόνια της.
Σήμερα όμως, έχουμε μια τάση, πολύ επικίνδυνη και δε θα φοβόμουν να πω, μια τάση και διάθεση δαιμονική, ν’ αμφισβητούμε το ένα, να θεωρούμε ανούσιο το άλλο, να υποτιμούμε τους εκκλησιαστικούς θεσμούς και να διαλέγουμε για τη ζωή μας εκείνα τα εύκολα, εκείνα που μας βολεύουν, που δεν απαιτούν πολύν κόπο και άσκηση.
Και δυστυχώς κι η νηστεία είναι μια εντολή που ξεχάσαμε! Μερικοί δεν την τηρούν καθόλου. Άλλοι πάλι, νηστεύουν τυπικά, εξωτερικά. Αγνοούν την βαθύτερη σημασία της νηστείας, δεν έχουν επίγνωση του τι κάνουν, αλλά ούτε και γνωρίζουν ποια είναι η πραγματική νηστεία, κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζει και να εφαρμόζει ένας συνειδητός πιστός.
Είναι χρέος όλων μας να κατανοήσουμε καλύτερα το αληθινό νόημα της νηστείας, να συνειδητοποιήσουμε την εξαιρετικά μεγάλη σημασία της για την πνευματική μας ζωή και να γνωρίσουμε -όσοι ήδη δεν το γνωρίζουμε- πότε και πως οφείλουμε να νηστεύουμε.
1. Τι είναι η νηστεία;
Η λέξη νηστεία είναι σύνθετη και προέρχεται από το αρνητικό μόριο “νη” και το ρήμα “εσθίω”, που σημαίνει τρώγω.
Νηστεία αρχικά σήμαινε την πλήρη αποχή από τροφές και ποτά, την πλήρη, δηλαδή, ασιτία και ατροφία. Ύστερα πήρε άλλο νόημα. Έτσι νηστεία σήμαινε να αποφεύγεις μερικά φαγητά και άλλα να μπορείς να τα τρως. ΄Ο,τι δηλαδή σημαίνει και σήμερα. Μετά, ξεχώρισαν και οι τροφές, σε νηστίσιμες και αρτύσιμες. Με τη διάκριση των τροφών συνδέεται κι ένας άλλος όρος, η ξηροφαγία. Το να τρως δηλαδή αμαγείρευτες τροφές.
Η νηστεία είναι ένας πανάρχαιος εκκλησιαστικός θεσμός. Τη συναντούμε σε αρχαίους λαούς της Ανατολής, στους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Όλοι αυτοί οι λαοί πίστευαν ότι με τη νηστεία μπορούν να εξευμενίσουν τους θεούς, να εξαγνιστούν και να εξυψωθούν πνευματικά.
2. Η νηστεία στα χρόνια της Π. Διαθήκης.
Ας παρακολουθήσουμε όμως ιστορικά την υπόθεση της νηστείας, για να δούμε πόσο εκτιμήθηκε από τους Αγίους και πόσα καλά προσέφερε.
α) Ο θεόπτης Μωυσής, αφού νήστεψε σαράντα ημέρες, τόλμησε να ανεβεί στην κορυφή του όρους Σινά για να παραλάβει τις πλάκες με τις δέκα εντολές. Δε θα έβρισκε το θάρρος να πλησιάσει την κορυφή που κάπνιζε από τη θεία παρουσία, αν δεν είχε οπλισθεί με τη νηστεία. Νήστεψε κι έτσι μπόρεσε να συνομιλήσει με το Θεό.
β) Ο Προφήτης Σαμουήλ, γεννήθηκε από τη στείρα Άννα, μετά από πολλές προσευχές και νηστείες.
γ) Το μεγάλο ήρωα Σαμψών, τι ήταν εκείνο που τον έκανε ακαταμάχητο; Η νηστεία! “Με τη νηστεία συνελήφθη στα σπλάγχνα της μητέρας του! Η νηστεία τον γέννησε. Η νηστεία τον θήλασε. Η νηστεία τον ανέθρεψε. Η νηστεία εκείνη, που όρισε ο άγγελος στη μητέρα του, να μη γευθεί, δηλαδή, ποτέ κρασί η άλλο πιοτό. Όσο ο Σαμψών συζούσε με τη νηστεία νικούσε και σκότωνε κατά χιλιάδες τους Φιλισταίους, γκρέμιζε πύλες οχυρωμένων πόλεων, έπνιγε με τα χέρια του λιοντάρια. Όταν όμως εγκατέλειψε τη νηστεία και τον οδήγησε η Δαλιδά στη μέθη και την πορνεία, πιάστηκε αιχμάλωτος, τυφλώθηκε και γελοιοποιήθηκε από τους εχθρούς του.”
δ) Μετά από νηστεία σαράντα ημερών αξιώθηκε ο Προφήτης Ηλίας να αντικρίσει τον Κύριο. Μετά από νηστεία ανέστησε το πεθαμένο παιδί και αποδείχθηκε ισχυρότερος από το θάνατο. ‘Έπειτα από νηστεία εμπόδισε τον ουρανό να βρέξει επί τρεισήμισι χρόνια. Για να μαλακώσει τη σκληροκαρδία των Ισραηλιτών, που είχαν ριχθεί στην ασέβεια και την παρανομία, τους τιμώρησε μ’ αυτή την κακοπάθεια της ανομβρίας. Έτσι προκάλεσε σε ολόκληρο το λαό υποχρεωτική νηστεία, μέχρις ότου μετανόησαν και επανόρθωσαν την αμαρτία, που προήλθε από την καλοπέραση και το μαλθακό βίο.
ε) Ο Προφήτης Δανιήλ, που για ένα εικοσαήμερο δε γεύθηκε ψωμί, ούτε ήπιε νερό, δίδαξε και τα λιοντάρια ακόμη να νηστεύουν. Τα πεινασμένα λιοντάρια απέφυγαν να τον κατασπαράξουν σαν να είχε σώμα κατασκευασμένο από πέτρα η χαλκό η άλλο σκληρό υλικό. Η νηστεία δυνάμωσε το σώμα του Προφήτη και το έκανε απρόσβλητο από τα δόντια των θηρίων.
στ) Με νηστεία και μετάνοια των κατοίκων και των ζώων της Νινευί, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Ιωνά οι Νινευίτες και γλίτωσαν τη φοβερή καταστροφή.
3. Ο Ιησούς Χριστός και η νηστεία.
Προτού αναφερθούμε στη συνέχεια στη διδασκαλία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ας θυμηθούμε δύο πρόσωπα από το χώρο της Καινής Διαθήκης, τα οποία μπορούν να θεωρηθούν πρότυπα νηστευτών.
Η μία είναι η Προφήτις Άννα, η οποία μαζί με το δίκαιο Συμεών υποδέχθηκε στο ναό τον Κύριο, βρέφος σαράντα ημερών. Γι’ αυτήν ο Ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει ότι «δεν έφευγε καθόλου από το Ναό και μέρα και νύκτα με νηστείες και προσευχές δοξολογούσε το Θεό». (Λουκά 2, 36).
Η άλλη μορφή είναι ο Τίμιος Πρόδρομος. Η αυστηρότατη ζωή του ήταν μια συνεχής νηστεία. Δεν είχε ούτε κρεβάτι ούτε τραπέζι ούτε κτήματα ούτε ζώα ούτε αποθήκες τροφίμων ούτε τίποτε άλλο απ’ αυτά που θεωρούνται απαραίτητα για τη ζωή. Γι’ αυτόν όμως, που η ζωή του έγινε ένα συγκλονιστικό προσκλητήριο προς το λαό, για να επιστρέψει κοντά στο Θεό, με τη μετάνοια και τη νηστεία, είπε ο Κύριος, ότι «υπήρξε ο σπουδαιότερος απ’ όσους γέννησαν οι γυναίκες».
Για όλες τις αρετές, τύπο και υπογραμμό έχουμε τον ίδιο τον Κύριο. Δυο είναι τα ουσιώδη στοιχεία που διασώζουν τα ιερά Ευαγγέλια για τη στάση του Ιησού, στο θεσμό της νηστείας.
α) Πρώτα, το προσωπικό του παράδειγμα. Αφού νήστεψε τα πάντα σαράντα ολόκληρες μέρες και νύκτες και προσευχήθηκε, άρχισε το δημόσιο έργο Του, εδώ στη γη. Με τη νηστεία οχύρωσε και εξόπλισε τη σάρκα που πήρε για να μας σώσει. Η εξαντλητική του νηστεία, έδωσε αφορμή, προκάλεσε το διάβολο για να τον πειράξει. Για να δώσει και σε μας υπόδειγμα, να ετοιμαζόμαστε με νηστείες και να προγυμναζόμαστε στους αγώνες εναντίον των πνευματικών αντιπάλων.
β) Και δεύτερο, στην επί του Όρους ομιλία Του καθορίζει ποια είναι η αληθινή και η ευάρεστη μπροστά στο Θεό νηστεία. Ας διαβάσουμε και πάλι τη σχετική διδασκαλία του: “Όταν νηστεύετε, μη γίνεστε σκυθρωποί, όπως οι υποκριτές, που παραμορφώνουν τα πρόσωπά τους για να δείξουν στους ανθρώπους ότι νηστεύουν. Σας διαβεβαιώνω πως έτσι έχουν κιόλας λάβει την ανταμοιβή τους. Εσύ, αντίθετα, όταν νηστεύεις περιποιήσου τα μαλλιά σου και νίψε το πρόσωπό σου, για να μη φανεί στους ανθρώπους η νηστεία σου, αλλά στον Πατέρα σου, που βλέπει τις κρυφές πράξεις και ο Πατέρας σου, που βλέπει τις κρυφές πράξεις, θα σου το ανταποδώσει φανερά” (Ματθ.6, 16-18).
Επίσης, ο λόγος του Χριστού, «αυτό το δαιμονικό γένος δεν μπορεί κανείς να το βγάλει με τίποτε άλλο παρά μόνο με προσευχή και νηστεία» (Μαρκ. 9, 29), όταν τον ρώτησαν οι μαθητές Του γιατί δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν τον σεληνιαζόμενο νέο, δείχνει τη δύναμη της νηστείας να εκδιώκει ακόμη και δαιμόνια, αλλά και την ισότιμη αξία της με την προσευχή.
4. Η νηστεία στη ζωή της Εκκλησίας.
Έτσι, η νηστεία που τόσο σημαντική θέση είχε στη ζωή και τη διδασκαλία του Κυρίου μας, πήρε σιγά-σιγά και τη θέση της στη ζωή των πρώτων Χριστιανών. Άξονας γύρω από τον οποίο άρχισαν να διαμορφώνονται οι πρώτες νηστείες της Εκκλησίας μας, ήταν οι πιο σημαντικοί σταθμοί της επίγειας ζωής του Κυρίου μας, το Πάθος και η ένδοξη Ανάστασή Του.
Πρώτη εμφανίζεται η νηστεία πριν από το Πάσχα και μετά η νηστεία δύο ημερών της εβδομάδας, της Τετάρτης και της Παρασκευής. Από διάφορες ιστορικές μαρτυρίες που έχουμε, μαθαίνουμε ότι η νηστεία των πρώτων χριστιανών διαρκούσε ολόκληρη τη μέρα, από το πρωί ως το βράδυ. Και ασφαλώς σήμαινε, τέλεια ασιτία.
Με την πάροδο του χρόνου και με την επίδραση του ασκητικού και μοναχικού βίου, που άρχισε να αναπτύσσεται και να ακμάζει, οι νηστείες διαμορφώθηκαν και ως προς τη χρονική τους διάρκεια και ως προς τον τρόπο τηρήσεώς τους.
Ένα σοβαρό, όμως, ερώτημα προβάλλει: Ποιο, τελικά, είναι το νόημα της νηστείας; Τι επιδιώκουμε με τη νηστεία; Ποια είναι η αξία της;
5. Το νόημα της αληθινής νηστείας.
Πρώτα απ’όλα με τη νηστεία επιδιώκουμε την κάθαρση της ψυχής και του σώματος. Είναι ένα μαχαίρι η νηστεία που κόβει τα σαρκικά πάθη και μας απαλλάσσει από την τυραννία τους. Μας απαλλάσσει και από τους αισχρούς και βρωμερούς λογισμούς. Καθαρίζει το νου μας και μας ανεβάζει, ως σκάλα νοητή, μέχρι τον ουρανό.
Η νηστεία παρομοιάζεται και με όπλο από τους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Κρατώντας το όπλο αυτό οι χριστιανοί, αντιμάχονται το διάβολο και αποκρούουν τις προσβολές των πονηρών πνευμάτων. Παράλληλα, η νηστεία μας ενισχύει στην προσπάθειά μας ν’ αποκτήσουμε πνευματικές αρετές.
Πρωτίστως, όμως, ο βαθύτερος σκοπός της νηστείας είναι η κοινωνία του πιστού με το Θεό. Ο δρόμος που οδηγεί τον άνθρωπο προς το Θεό, είναι η νηστεία και η πνευματική καθαρότητα, που η αληθινή νηστεία εξασφαλίζει. Χωρίς αυτή την προϋπόθεση, είναι αδύνατο να πλησιάσουμε το Θεό, να πετύχουμε καθαρή προσευχή, να γίνουμε κοινωνοί της χάριτός Του.
Ας ακούσουμε αυτούσιες τις γνώμες και τη διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας μας:
“Φάρμακο είναι η νηστεία”, λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
“Η νηστεία μαραίνει τις σαρκικές επιθυμίες και κοιμίζει τις επαναστάσεις του σώματος”, διδάσκει ο Άγιoς Γρηγόριος ο Παλαμάς.
” Η αρχή του άγιου δρόμου του Θεού και το θεμέλιο όλων των αρετών είναι η νηστεία. Είναι υπερασπιστής και φύλακας κάθε αρετής. Είναι αρχή του αγώνα και στεφάνι νίκης για κείνους που θέλουν να εγκρατευτούν. Είναι μητέρα της προσευχής, η πηγή της σωφροσύνης και της φρόνησης. Αυτή διδάσκει την ησυχία και προηγείται όλων των καλών έργων”, τονίζει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος.
Κι ο Μέγας Βασίλειος, συμπληρώνει: «Η νηστεία προστατεύει τα νήπια. Σωφρονίζει τους νέους. Κάνει σεβάσμιους τους γέροντες. Αναστέλλει και χαλιναγωγεί τις ακάθεκτες ορμές του σώματος. Αποτελεί κόσμημα για τις γυναίκες, φύλακα για τη συζυγική ζωή, παιδαγωγό για την παρθενική. Ωφέλιμη για κάθε τρόπο και είδος ζωής. Ενδιαφέρεται και φροντίζει για όλους. Η νηστεία επηρεάζει και ολόκληρη την πόλη. Συμμορφώνει και καθησυχάζει σύντομα όλους τους κατοίκους. Επιβάλλει σιγή στις άτακτες φωνές και κραυγές, εξορίζει τους διαπληκτισμούς και τις διαμάχες, απομακρύνει την κατάκριση και το κουτσομπολιό”.
6. Εμπόδια στο δρόμο της νηστείας.
Όπως κάθε πνευματικό αγώνισμα απαιτεί κόπο και επίπονη προσπάθεια, έτσι και η νηστεία. Οι εκκλησιαστικοί ύμνοι της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, καλούν τη νηστεία “μέγα πέλαγος”, που οι πιστοί καλούνται να διαπλεύσουν. Και ασφαλώς, όποιος αποφασίσει να νηστεύσει, θα συναντήσει πολλά εμπόδια. Το μεγαλύτερο απ’ όλα ο διάβολος, που μισεί θανάσιμα τον άνθρωπο και με κάθε τρόπο προσπαθεί να τον απομακρύνει από το δρόμο του Θεού.
Όταν αποφασίσουμε να νηστέψουμε, με κάθε τρόπο προσπαθεί να μας κάνει ν’ αλλάξουμε γνώμη. Όταν αρχίζουμε να νηστεύουμε, προβάλλει ένα πλήθος δυσκολιών, είτε για να μας κάνει να παρατήσουμε τον αγώνα μας, είτε για να μας παρασύρει στο να νοθεύσουμε τη νηστεία μας, με ένα σωρό διάφορα τεχνάσματα.
Κι αν τελικά τίποτε δεν καταφέρει, τότε προσπαθεί να μας κάνει να περηφανευτούμε για τη νηστεία μας, είτε να τη φανερώσουμε μπροστά στους ανθρώπους και να χάσουμε έτσι κάθε καλό και κάθε ωφέλεια.
Το δεύτερο μεγάλο εμπόδιο είναι η ανθρώπινη αδυναμία μας. Μετά την πτώση των πρωτοπλάστων, η ανθρώπινη φύση μας έγινε επιρρεπής προς την αμαρτία και η καρδιά μας ευάλωτη στα βέλη του κακού. Έτσι χάνει τη δύναμή της και δυσκολεύεται να αναλάβει το πνευματικό αυτό αγώνισμα της νηστείας. Η, αν το αναλάβουμε μας κάνει να υποχωρούμε στους αντίθετους λογισμούς και να μην αγωνιζόμαστε σωστά και αποτελεσματικά.
Γι’ αυτό χρειάζεται να ‘χουμε πάντα ανοικτά τα μάτια της ψυχής μας, να συνεχίζουμε με βία κι επιμονή την προσπάθεια! Πάνω απ’ όλα, να καταφεύγουμε με θερμή προσευχή στον Κύριό μας, να μας δίνει δύναμη, να γαληνεύει τους λογισμούς μας και να φυλάττει την καρδιά μας καθαρή από κάθε αισχρό και ρυπαρό λογισμό.
Ένα άλλο εμπόδιο στο να νηστέψουμε, είναι το λεγόμενο “πνεύμα της εποχής”. Μια διάχυτη υλιστική αντίληψη για τη ζωή, αλλά και η φοβερή άγνοια που έχουμε για τις υποθέσεις της ψυχής μας, μας επηρεάζουν αρνητικά και μας απομακρύνουν από την εκκλησιαστική μας ζωή και παράδοση. Ασφαλώς, πρέπει να αντιδράσουμε! Ν’ αγαπήσουμε περισσότερο τον ευλογημένο και αγιασμένο τρόπο της χριστιανικής ζωής. Να μην το κουνήσουμε ρούπι, όπως λένε, από τις ευλογημένες παραδόσεις μας! Κι όλ’ αυτά, να τα προβάλλουμε ως ασπίδα, στις ειρωνείες και τις επιθέσεις εκείνων που επιχειρούν να παρασύρουν κι εμάς στη ζωή της αμαρτίας!
Εξάλλου, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η νηστεία διατηρεί την υγεία των ανθρώπων, προλαβαίνει ασθένειες που προκαλούνται από κατάχρηση τροφών, απαλλάσσει από το βάρος της παχυσαρκίας. Σύγχρονες ιατρικές οδηγίες, που είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιων μελετών, συμπίπτουν με όσα η Ορθόδοξη Εκκλησία ορίζει, εδώ και αιώνες, για τη νηστεία. Η τήρηση της νηστείας συντελεί αποτελεσματικά στη ελάττωση της χοληστερίνης, στην πρόληψη του εμφράγματος και ορισμένων μορφών καρκίνου.
7. Νηστεία όχι μόνο σωματική αλλά και πνευματική.
Εδώ, όμως, πρέπει να τονίσουμε μια εντελώς λανθασμένη αντίληψη που έχουν πολλοί χριστιανοί για τη νηστεία. Η νηστεία δεν αναφέρεται μόνο στο σώμα και τις τροφές. Δεν είναι μόνο σωματική. Είναι και πνευματική.
Με τη σωματική νηστεία αποφεύγουμε κάποιες τροφές ορισμένες μέρες του χρόνου, για να χαλιναγωγείται η σάρκα, με τα πάθη και τις επιθυμίες της. Και κατά τη νηστεία, τρώμε λίγο, όσο χρειάζεται για να συντηρηθεί η υγεία μας και η ζωή μας και αποφεύγουμε το χορτασμό και την πολυφαγία.
Ποια είναι τώρα η πνευματική νηστεία; Είναι η νηστεία της ψυχής από κάθε τι κακό κι αυτή ακριβώς, κατά τους Πατέρες, είναι η «αληθής νηστεία η ευάρεστη τω Κυρίω».
Ο Μέγας Βασίλειος επισημαίνει τον κίνδυνο: “Αληθινή νηστεία δεν είναι μόνο η αποχή από διάφορα φαγητά, αλλά η αποξένωση από τα πάθη και τις αμαρτίες. Να διαλύσεις τα δεσμά της κακίας. Να συγχωρήσεις τον πλησίον σου για τη λύπη που σου προξένησε, για το κακό που σου έκανε, για το χρέος που σου οφείλει. Διαφορετικά, δεν τρως κρέας, αλλά τρως τον ίδιο τον αδελφό σου. Δεν πίνεις ποτέ, αλλά εξευτελίζεις τον ίδιο τον αδελφό σου. Μπορεί να μη μεθάς με κρασί, εάν όμως μεθάς με θυμό, ποια είναι η ωφέλεια;”.
Κι ο Άγιος Δωρόθεος, Επίσκοπος Γάζης, επισημαίνει: “Οφείλουμε να μην τηρούμε μόνο την τάξη της νηστείας που αφορά στις τροφές, αλλά να απέχουμε και από κάθε αμαρτία, έτσι ώστε, όπως νηστεύουμε ως προς την κοιλιά, να νηστεύομε και ως προς τη γλώσσα, αποφεύγοντας την καταλαλιά, το ψέμα, την αργολογία, την οργή και γενικά κάθε αμαρτία που διαπράττουμε μέσω της γλώσσας. Επίσης χρειάζεται να νηστεύουμε ως προς τα μάτια. Να μη βλέπουμε μάταια πράγματα. Να μην περιεργαζόμαστε κάποιον με αναίδεια. Ακόμη θα πρέπει να εμποδίζουμε τα χέρια και τα πόδια από κάθε πονηρό πράγμα. Με αυτό τον τρόπο νηστεύοντας μια νηστεία ευπρόσδεκτη στο Θεό, αποφεύγοντας κάθε είδους κακία που ενεργείται δια μέσου της καθεμιάς από τις αισθήσεις μας, θα πλησιάζουμε, όπως είπαμε, την αγία ημέρα της αναστάσεως αναγεννημένοι, καθαροί και άξιοι της μεταλήψεως των αγίων μυστηρίων”.
«Νηστεύεις; ρωτά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Απόδειξέ το μου με τα ίδια σου τα έργα. Αν δεις φτωχό, να τον ελεήσεις. Αν δεις εχθρό, να συμφιλιωθείς μαζί του. Αν δεις μιαν όμορφη γυναίκα, να την αντιπαρέλθεις. Ας μη νηστεύει, λοιπόν, μόνο το στόμα, αλλά και το μάτι και η ακοή και τα πόδια και τα χέρια και όλα τα μέλη του σώματός μας. Να νηστεύουν τα χέρια, παραμένοντας καθαρά από την αρπαγή και την πλεονεξία. Να νηστεύουν τα πόδια, ξεκόβοντας από τους δρόμους που οδηγούν σε αμαρτωλά θεάματα. Να νηστεύουν τα μάτια, εξασκούμενα να μην πέφτουν ποτέ λάγνα πάνω σε όμορφα πρόσωπα, ούτε να περιεργάζονται τα κάλλη των άλλων… Δεν τρως κρέας; Να μη φας και την ακολασία δια μέσου των ματιών. Ας νηστεύει και η ακοή. Και νηστεία της ακοής είναι να μη δέχεται κακολογίες και διαβολές… Ας νηστεύει και το στόμα από αισχρά λόγια. Διότι, τι όφελος έχουμε, όταν απέχουμε από πουλερικά και ψάρια, δαγκώνουμε όμως και κατατρώμε τους αδελφούς μας;”
Ο Ποιμήν του Ερμά, συνδέει τη νηστεία με την ελεημοσύνη: “Την ημέρα που νηστεύεις δε θα γευθείς τίποτε άλλο, εκτός από ψωμί και νερό. Και από τα φαγητά σου που επρόκειτο να φας, αφού υπολογίσεις το ύψος της δαπάνης εκείνης της ημέρας που επρόκειτο να κάνεις, θα το δώσεις στη χήρα η στο ορφανό ή σ’ αυτόν που βρίσκεται σε ανάγκη. Έτσι θα διατηρήσεις ταπεινό φρόνημα, ώστε αυτός που το έλαβε από την ταπεινοφροσύνη σου να γεμίσει την ψυχή του και να προσευχηθεί για σένα προς τον Κύριο. Αν κάνεις τη νηστεία σου, όπως σου παρήγγειλα, η θυσία σου θα είναι δεκτή ενώπιον του Θεού και η νηστεία αυτή θα καταγραφεί”.
Εάν κυριαρχούσε η νηστεία, ο βίος μας δε θα ήταν τόσο πολυστένακτος. Θα δίδασκε σε όλους, όχι μόνο τον περιορισμό της σπάταλης ζωής, αλλά και την αποχή από πολλά άλλα κακά. Θα δίδασκε την ολοκληρωτική φυγή και αποξένωση από τη φιλαργυρία και την πλεονεξία, τη φιλοδοξία και τη φιληδονία. Εάν απαλλαγούμε από αυτά, θα ζούμε με ειρήνη και αγιασμό. Αφού λοιπόν τέτοια αγαθά μας προσφέρει η βασίλισσα αυτή των αρετών, ας τη δεχθούμε χωρίς καμιά κατήφεια, χωρίς κανένα γογγυσμό. Όλοι πρόθυμα ας ευωχηθούμε στο πνευματικό τραπέζι που μας παραθέτει, μας προτρέπει ο Μέγας Βασίλειος, για να μας εξαγνίσει και να μας προετοιμάσει για την αιώνια θεία ευφροσύνη του Παραδείσου…
Τελικά, νηστεύω σημαίνει μόνο ένα πράγμα: πεινάω!
Πεινάω για το Θεό!
ΠΗΓΗ: https://papakallinikos.wordpress.com
